پاسخ و توضیحات کارشناس:
اسلام ازدواج را امری مستحب مؤکد دانسته است که گاه و در صورتی که ترک آن سبب به حرام افتادن گردد واجب می‌باشد.
امام خمینی س در کتاب تحریر الوسیله و در بیان اهمیت آن فرموده است:
«و آنچه در تشویق بر آن و در مذمّت بر ترک آن وارد شده از نظر کثرت، قابل شمارش نیست؛ پس از مولای ما امام باقر علیه السلام است که فرمود: «حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: بنایی در اسلام بنا نشده که در نزد خدای عزّ و جلّ محبوب تر از ازدواج نمودن باشد».»
(ترجمه تحریر الوسیله جلد 2 ص 253)
نکاح شرعی بر دو قسم است. دائم و موقت که هر یک از آن دو با جاری شدن عقد ازدواج بین زن و مردی که شرایط ازدواج را دارند حاصل می‌گردد. و رضایت قلبی و یا توافق عملی و یا نوشتن تنها، بدون جاری کردن صیغه لفظی، در تحقق آن کافی نمی‌باشد. پس هر کدام از ازدواج دایم و موقت محتاج عقدی است که خداوند متعال آن را مرز حلال و حرام قرار داده است و باید دارای ایجاب و قبول لفظی و واجد شرایط مقرر در شرع بوده و بر انشای معنای مقصود و انشای رضایت به آن به طوری که در نزد اهل محاوره معتبر است، دلالت نماید.
از جمله احکامی که برای ازدواج موقت در نظر گرفته شده است، تعیین و ذکر مدّت و مهریه در صیغه آن می‌باشد. به طوری که عدم تعیین و یا مبهم گذاشتن مهریه موجب بطلان عقد موقت می‌شود و با عدم ذکر مدت نیز متعه بودن آن باطل و عقد دائمی منعقد می‌گردد.
مطابق مسأله 2369 توضیح المسایل امام خمینی س، دستور خواندن عقد غیر دائم چنین است که:
«اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آن که مدّت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید:
زَوَّجتُکَ نَفسِی فِی المُدَّةِ المَعلُومَةِ عَلَی المَهرِ المَعلُومِ، بعد بدون فاصله مرد بگوید:
قَبِلتُ، صحیح است...»
یعنی در ابتدا زن می‌گوید: به ازدواج تو درآوردم خودم را در مدت معلوم و با مهریه معلوم
و بلافاصله بعد از او مرد می گوید: قبول کردم
منظور از مدت معلوم و مهر معلوم همان زمان و هر چیزی است که طرفین قبل از خواندن عقد بر آن به عنوان مدت ازدواج و مهریه آن توافق می کنند. و اگر بجای مدت معلوم همان زمان مورد توافق را ذکر کنند و بجای مهر معلوم نیز مال مورد توافق را بیان کنند موجب اشکال شرعی نمی‌شود.
لکن باید دقت داشت که از فواید گفتن «فی المدة المعلومة و علی المهرالمعلوم» این است که کار بر اشخاص ناآشنا به زبان عربی آسان می‌گردد؛ زیرا در باره مدت و مهریه به زبانی که به آن آشنایی و تکلم دارند، گفتگو کرده و آنها را تعیین می‌کنند و با ذکر «فی المدة المعلومة و علی المهرالمعلوم» هر آن چه که توافق نموده‌اند را قصد می‌نمایند و به این صورت از زحمت و مشکلات ترجمه آن به زبان عربی که به احتیاط لازم، در صورت امکان انشای صیغه به آن زبان باید باشد، رهایی می‌یابند. دیگر این که از باب «الکنایةُ ابلغُ من التصریح» سربسته بیان کردن امور معین نزد طرفین، بلاغت و حسن و کرامتی را همراه دارد که در تصریح به آن چنین شأنی نیست.
20/1/1391